Lingodhbhava at Mamallapuram Shore temple

Water-tank (dry) near Shore temple
Left to right: Varaha, Pillar temple, Spring

Left: Diving Varaha when tank has some water
Right: Rishabantika Siva in the pillar shrine

Just to the north of the twin shore temples at Mamallapuram is an excavated granite water tank (or pond) with some unusual sculptures of the Pallava era. From south to north, they are a digging (diving, rather) Varaha, a pillar temple and a natural spring with a jala-kanya sculpture. These were not discovered until the 1990s by the ASI, being buried in the sand until then. Scholars seem to have not hazarded too many guesses at what this tank could be, though it seems obvious to me. NS Ramaswamy’s book “2000 Years of Mamallapuram” summarises a paper that PL Samy published, titled “Water cult in Mahabalipuram”, in Journal of Tamil Studies, Tuticorin, 1975. Not too many new books on  Mamallapuram have appeared after the excavation of the tank. And they have concentrated on the other aspects of Mamallapuram.

The Varaha sculpture is carved out of the mother rock like the three other animal sculptures in the Five Rathas nearby. It has four birudas (titles) of Rajasimha Pallava, some of his favorites, inscribed upon the base, in Sanskrit in the Pallava Grantha script. The birudas on the side are “Sri RajasimhaH” “Sri RanajayaH” and “Sri BharaH”. The biruda on the rear, under the varaha’s tail, is “Sri Citra KaarmukaH”. Between the legs of the boar on both the and under its tail, leaves of acquatic plants are sculpted. These are similar to those at the base of the Varaha and Gajalakshmi panels in the Varaha Mandapam. These indicate that the boar which represents Vishnu, is diving under water, not merely digging.

Sanskrit inscriptions in Pallava Grantha script-
Sri RaajasimhaH Sri RaNajayaH Sri BharaH
श्री राजसिंहः श्री रणजयः श्री भरः 

The pillar temple, unique even to Mamallapuram, has a small shrine in its middle, about a foot square, with a bas-relief of Siva as Rishabantika on the back wall. The base, part of the mother rock, like the Varaha, has clearly sculpted features that are part of the adishtana, with the lowest level a sixteen sided polygon and everything above it circular. The small shrine has two dvarapalas on seated lions with raised paws. Two similar pilasters adorn the rear of this shrine. The pillar shrine clearly has a kodungai, greeva and a shikara. That it is a temple is not in question. It contrasts nicely with a seated lion shrine on the south side of the Shore temple, which features a similar excavated small shrine, with Mahishasura Mardhinion on the back wall. This lion-vahana temple has a Pallava copy in the mini-tiger cave complex a further half-a-kilometer south of the Shore temple, but the pillar temple has no Pallava imitations. The only attempts at imitation which I can think of, are the modern cement-conrete pilaster shrines in most houses and apartment complexes, all over India, which usually have Vinayaka idols.

A panoramic photo of Rishabhantika Siva
with Brahma and Vishnu flanking him

About three feet north of the pillar temple,  is a freshwater spring (called sunai in Tamil). It has a sandy base when dry, and seeps water occasionally. It has a flawless circular ring wall, about two feet in diameter, with a niche at the eastern side, which has a sculpted figure of a jala-kanya (water-maiden) and her chaamara-kanyas (whisk-bearers). 

The Spring, when dry
Sandy bed. Jalakanya sculpture

Spring under water

Clearly the whole stepped tank was designed to fill up with fresh water, either from the spring, or by rain. Notice that the topstep of the watertank is lower than the greeva of the pillar temple. If the tank ever filled up to the brim, the shikara would still be above the water level. This is quite significant and by design.

I believe the pillar temple is not merely a temple, but  a representation of Siva as Lingodhbhava and is integrated into the tank for this purpose. There is no other Lingodhbhava at Mamallapuram, but there is a magnificent Lingodhbhava on the southern wall of the Kanchi Kailasanatha temple, also built by Rajasimha Pallava. Eight armed , and encased in a rhombus like pattern of four slanted lines within a rectangular niche, neither the feet of the Lingodhbhava nor the tip of his crown (jata-makuta or matted hair) are shown, just as they were not seen by Brahma or Vishnu. To his sides below his waist are Brahma and Vishnu, standing in adoration. Above them respectively are (1) Brahma flying (b) Surya and Chandra flying, Siva’s jata-makuta raising over them. Directly under Siva, is shown a four armed boar, carrying the conch (shankha) and discus (chakra), the weapons of Vishnu.This is severaly damaged, but it is unmistakeable. In later Chola sculptures, a similar Lingodhbhava but more cylindrial, with Siva in an oval rather than rhombus-like interior, can be seen with a hamsa (swan) representing Brahma. Often Brahma himself is seated on the swan.

Lingodhbhava - Kanchi Kailasanatha temple
Varaha below Lingodhbhava

Lingodhbhava at Sivapuram
near of Coovam river

Brahma on hamsa - Sivapuram

Vishnu as Varaha, Sivapuram

Brahma on hamsa - Konerirajapuram

Living Sculptures: Water in the Bas-Relief Panels

Prof Baluswamy in his Tamil books அர்சுணன் தபசு Arjunan Tapasu (about Arjuna’s Penance) and புலிகுகையும் கிருஷ்ண மண்டபமும் Puli Kugaiyum Krishna Mandapamum (about Tiger Cave and Krishna Mandapam), showed that not only the Arjuna’s Penance bas-relief, but also the Govardhana bas-relief in Krishna Mandapam had water themes. The cleft in the middle of the Arjuna Penance indicated the Ganga, which led Victor Goloubew to propose that it is Bhagiratha’s Penance rather than that of Arjuna. And several scholars have pointed out that there existed a brick-and-mortar cistern at the top of the cleft. So when rain filled up a tank there, and water flowed out, viewers would see a torrent of water pouring down the Ganga cleft – rendering it a living sculpture, where water was integrated with the stone figures. Baluswamy argued that the Govardhana panel was also a living sculpture, before Vijayanagar kings built a mandapam preventing rain. Imagine seeing Krishna lift the Govardhana panel through the drizzle as people had for the previous seven or eight centuries!

Several of the monuments in Mallai, including Trimurthi mandapam with a well, Varaha mandapam, with a small tank, Dharamraja Ratha with water spouts, Mahishasura Mardhini Rock lapped by the sea at high tide have  obvious water integration, besides the two great bas reliefs. I believe a case could me made that Tiger Cave, Mini Tiger caves, Athiranachanda mandapam, Koneri mandapam (named after the large pond nearby called Koneri) and most likely the original Vishnu shrine in the shore temple, had themes based on water integration. Like Fermat’s theorem, those are too small to fit here in this blog.

Now imagine the Lingodhbhava water-tank filled to the brim with clear water. Imagine a swan flies in and swims along the surface, representing Brahma – but still below the top of the Lingodhbhava pillar. Peer through the water, and see a Varaha diving, but not quite reaching the bottom of the water : a Varaha with the title “Sri Bhara”, the perfect epithet for Vishnu!

A play with water and sculpture, worthy of a king who called himself IndraLeelaH? A well-measured marvel, isn't it? Or to use the Sanskrit phrase : atimaanam atiadputam! अतिमानम् अति अत्पुदम् ॥ 

Can you, like me, see Athyantakaama Pallava smiling at us, through the misty drizzle of thirteen centuries?

11 September 2024 - this photo below by Suresh Priyan, captures what I tried to portay in this essay

Same tank Water filled
Photo by Suresh Priyan 

Pond at TTDC Resort, Mamallapuram
Swans?

If you liked this essay, you may also like my other blogs on Mamallapuram or Rajasimha

1. Atyantakaama Pallava's poem - a musical experiment
2. Rajasimha's third inscription
3. An overview of Mamallapuram

4. Rajasimha’s Calligraphic Nagari script

5. Pallava Grantha alphabet in Kanchi Kailasantha temple

6. காஞ்சி கைலாசநாதர் கோவில் வாழ்த்து

7. மாமல்லபுரத்து உழைப்பாளர் சிலை 

...or these videos

Prof Baluswamy on Arjuna's Penance (in Tamil)
Prof Baluswamy on Krishna Mandapam (in Tamil)
R Gopu on 2000 Years of Mamallapuram (in Tamil)

சலைவன் வாழ்த்து – திணைகமழும் உதகைவனம்

குறிஞ்சிவன மலர்கடிகை
உதகை தாவர பூங்கா

சலைவனெனும் அயலவனின் செயல்திறமை சிகரமிதோ

தலைவனவன் ரசனையிலே வளர்ந்ததுமோர் நகர்வனமோ

பனிபடரும் வரைதொடரில் பழங்குறவர் பயன்பெரவும்

வனிதவெழில் வளர்த்தவனை வணங்குகிறேன் தமிழனென

கதிரவனின் கடுமையிலே மருதமுமே சுருண்டிவிட

இதமிதுவே எனவறிந்து கம்பெனிமார் களம்புகவே

உதகையிலே உதித்ததொரு தலைநகரம் வெயில்தணிய

யதுகையென துளிர்ந்ததுகாண் கலைமிளிரும் மலர்வனமும்

மலர்வழியே உவமைகளை உறுகவியோர் உணர்த்தினரே

பலரறியா புதுமலரால் உதகையிலே உழவுசெய்தெ

திணைகமழும் தமிழ்மொழியும் திளைக்கிறதோ புதுவரவால்

அணைத்ததுயார் இயற்கையன்றோ இலக்கணமே மறுமலர

அறம்பொருளும் அகத்திணையும் பழம்புலவர் பரவிவர

குறிஞ்சிவன மலர்கடிகை செடிமரங்கள் அறிவியலாம்

புவிபொலியும் புதுகலையை தமிழ்புரிந்த சலைவன்வழி

நவிலுகிறேன் திணைவளர பலவிரும்பி இவண்கோபு

 

சலைவன் நினைவகம், கன்னேரிமுக்கு

ஜான் சலைவன், நினைவகத்தில் ஓவியம்

முதன்முறை கடந்த மே மாதம் உதகமண்டலம் சென்றேன். கோவையில் ஒரு தொல்லியல் மாநாட்டில் பங்கேற்றபின், நண்பர் ஓவியர் விசுவனாதனுடன் இரண்டு நாள் கோத்தகிரி பயணம், அதில் ஒரு நாள் உதகை சென்றேன். இருளர், படகர், தோடர், கோத்தர், குரும்பர் எனும் ஐந்து மக்கள் வாழும் மலைகளுல் உதகமண்டலமும் ஒன்று. கோத்தர் வாழும் மலை (கிரி) கோத்தகிரி. ஜான் சலைவன் எனும் ஆங்கிலேய அதிகாரி 1819இல் கோத்தகிரி வந்து அதன் இயற்கை எழிலில் மயங்கினார். அதைவிட மதறாஸ் மாகாண கோடை வெயிலிலிருந்து தப்பித்து தஞ்சம் புக இதை விட சிறந்த இடம் ஏதுமில்லை என்று உணர்ந்தார்.

பின்னர் கோடைக்கால ராஜ் பவன் உதகையில் உருவாகி அதற்கு ஒரு தோட்டமும் அமைந்தது. அந்த தோட்டமே பின்பு ஒரு தாவர பூங்காவாக மாறியது. இன்றும் கண்காட்சிக்கும் ஆராய்ச்சிக்கும் சிறந்த தடமாக விளங்குகிறது.

இங்கிலாந்தின் தலைநகர் லண்டனில் உலகின் பிரதான ஆராய்ச்சி தாவர பூங்காவாக கியூ தோட்டம் திகழ்கிறது. விசித்திரம்! உதகை பூங்காவை வடிவமைத்தவ தாவர நிபுணரின் பெயரும் கியூ! பரிணாம வளர்ச்சி கொள்கைக்கு புகழ்பெற்ற சார்ல்ஸ் டார்வினின் நெருங்கிய நண்பர் ஜோசஃப் ஹுக்கர் அக்காலத்தில் லண்டன் கியூ தோட்டத்து ஆளுனர். ஹுக்கர் உலகின் மிகச்சிறந்த தாவர ஆய்வாளரில் ஒருவர். இமய மலையிலும் சில வருடங்கள் அவர் தாவர ஆய்வுகளை நடத்தினார். தென் அமெரிக்காவில் விளையும் ரப்பர் மரத்தை ஆசியாவுக்கு அறிமுகம் செய்து மிகப்பெரும் ரப்பர் தோட்டங்களுக்கு மற்ற வணிக செடிமரங்களுக்கும் வழி வகுத்த புகழுக்கு உரியவர்.

1848ல்  கியூ வடித்த முதல் தாவர தோட்டம்

இருளர், படகர், தோடர், கோத்தர், குரும்பர்

உதகமண்டலம் 1837,
சல்லைவன் நினைவகத்தில் ஓவியம்

உதகமண்டலம், மே மாதம் 2017
(பங்குனி ஹேவிளம்ப வருடம்)

ஹுக்கர் வட இந்தியாவில் செய்ததற்கு, தமிழகத்தில் சலைவனின் முன்னோடி. சலைவனுக்கும் சென்னையில்  ஆண்டர்சன், புக்கானன், என்று சில தாவரவியல் முன்னோடிகள் கோலோச்சினர். சலைவன் சான்றோராய் மலைவாழ் மக்களின் நினைவில் நிற்கிறார். ஐரோப்பிய காய், கனி, மலர் வகைகளை உதகைக்கு அறிமுக படுத்தி, தோடர் கோத்தர் போன்றோரை சமகால சமூகத்தில் சேர்த்தவர். கோத்தகிரி அருகே உள்ள படகர் கிராமம் கன்னேரிமுக்கு. அங்கே அவர் முதலில் தங்கிய வீட்டை மாவட்ட ஆட்சியர் புனரமைத்து ஒரு நினைவகமும் சிலையும் நிறுவியுள்ளார். அந்த நினைவக இயக்குனர் திருமதி காயத்ரி பொருமையாக பல தகவல்களை அள்ளி தந்தார்.

தாவரவியலில் எனக்கு நுனிப்புல் மேயும் ஆர்வமுண்டு; ஆழமில்லை. தாவரஙக்ளின் வரலாறும் மலர்களின் வரலாறும் மிக சுவராசியமானவை. சமீப கால பரிணாம உயிரியல் ஆய்வுகளின் படி விலங்கினங்கள் தோன்றி பத்து கோடி ஆண்டுகள் பின்னரே தாவரங்கள் தோன்றின. அப்படியானால் அதற்கு முன் விலங்குகள் எதை தின்று வாழ்ந்தன? வேறு கட்டுரையில் எழுதுகிறேன்.

உதகை கோத்தகிரி போன்ற பழங்குடி மக்கள் சங்கம் முதல் நாயக்கர் காலம் வரை தமிழ் சமூகத்தின் விளிம்பிலேயே வாழ்ந்து வந்துள்ளனர். சங்க புலவர்கள் உவமைகளில் பலவித மலர்களும் மன்னி மணந்தன, மின்னி மிளிர்ந்தன. ஐந்திணைகளின் பெயர்களே மலர்களின் பெயர்கள்தாம். ஜெயமோகனின் உரையால் எனக்கு இதன் ஆழமும் அகலும் உறைத்தது.

ஆங்கிலேயர் ஆட்சி வரும் வரை பறைசாற்றி அலச தமிழில் அறிவியல் சார்ந்த நூல்களோ ஆய்வுகளோ இல்லையென நினைக்கிறேன். இருந்தால் தெரியபடுத்தவும். சலைவன் வழிவந்தோர் தமிழ் நிலத்திற்கு உதகை பூங்காவை போல பல புதிய ஆய்வு தளங்களை பரிசளித்துள்ளனர். அவற்றை தழுவிய நூல்கள் சிலவே. சலைவனுக்கோ தாவரவியலுக்கோ வாழ்த்து பாடல் உள்ளதா என்றறியேன். தோன்றியது எழுதினேன். உதகை பூங்காவை குறிஞ்சிவன மலர்கடிகை என்றும், தாவரவியலை புதுத்திணை என்றும் நான் புனைந்தது மிகையாகாது என்றே நினைக்கிறேன். வீரமாமுனிவர், சென்னைப்பட்டணத்து எல்லீசன் வழியில் அயலவன் சலைவனை தமிழனென மொழிந்துள்ளேன்.

கவிதைகள்

1. தும்பியின் ஏளனம்

2. எடிசன்  வாழ்த்து

3. சொல்லணி  கொன்றை

தொடர்புடைய கட்டுரைகள்

1. சங்க இலக்கியம் – ஜெயமோகன் உரை  (ஒலிப்பதிவு)

2. தமிழில் கலைச்சொற்கள் – ஜெயமோகன் கட்டுரை

3. டார்வினுக்கு ஹுக்கர் செய்த உதவி

4. கம்சிலோவின் உயிரின கணக்கு

Punjabis Marwadis Parsis in Madras

These are my notes from a lecture by Anuradha Oberoi on August 23, 2016 at the Press Institute of India, Taramani, as one of the five Madras Day lectures held over the week. Her talk was supposed to be about five communities, including Sindhis and Bengalis, but I have notes only for these three. I cant remember if she ran out of time, or my fingers gave up typing on the cellphone. 

Punjabis in Madras There were only four Punjabi families in Chennai before the India-Pakistan Partition. Most notable names are General Gill and Sri Dhawan, who picked up partition refugees from Madras Central railway station and gave them food shelter and community support. The early community were mostly traders, who did not emphasize education, dismissive of it, now totally different. Now there are several first generation IIT graduates. Extremely friendly,  often lived beyond their means, spent loads of money on clothes. This is captured by the phrase Jeb me ek, haath me das (one rupee in the pocket, ten in the hand). They suffered Culture Shock in the first few years at the insularity of Chennai but now prefer Chennai to Punjab. Life is more casual here. Punjabis are much more skeptical about women's education than south Indians, think women should stay home with kids.

Marwadis in Madras  Marwadis never address each other by name, only by relationship term like chachee, bhabi etc. Extremely supportive of each other socially, helping cook etc. They lend each other money at low rates, but dont loan to outsiders, that is non-Marwadis, at least not at the same low rates. They spend a lot on weddings, far beyond their means. Joint families are mostly the norm. The majority  of Marwadis are vegetarian, except Rajputs. They use lot of basin in cooking. Marwadis tend to recreate their homeland, the Marwar region of Rajasthan-Gujarat, wherever they go. Taking people for theertha yatra (journey to sacred rivers and temples) is considered very blessed. Wherever we go we have a home. People three generations apart will happily stay at relatives houses on tour. Tremendous community help, often exploited.

Parsis in Madras Only 210 Parsis are left in the city now. It's a very articulate community. Elegance in conversation. 

The early legend is of Zoroastrian migrants from Iran (called Pars or Persia, hence the Parsis) fleeing the invasion of Islam, who first settled in Gujarat. When they asked for some land to stay, the king at that time showed them a full bowl of milk to indicate there was no space for them. The leader asked for a spoon of sugar, stirred it in the milk, and indicated that they would sweeten the land without taking up space, like sugar in milk. This delighted the king who allowed them to stay on five conditions.

Parsis are also noted for their tremendous community help. They provide low rent housing to fellow Parsis like Marwadis. Self depreciating humor. Ardent bike lovers. "We love bikes because they don't talk back, like our wives". Love eggs. They are polite to everyone but mix socially only amongst  themselves. The first Parsis in Madras made money as dubashis and in opium trade but spent money on philanthropy.

They don't allow conversion into community and hence have the problem of shrinking numbers. There has been  a Population Implosion. This is a subject of earnest debate within the community, but has not resulted in any significant change. If they drop below twenty five thousand globally, they will be declared a tribe. Parsi priests in Madras will not do rites for cremated, only for those taken to Tower of Silence (in Mumabi), in accordance with the original Avestan traditions of Zoroastrians. Vultures are extinct in Chennai, so no Tower is feasible here.

You may like these other blog essays

1. A report in The Hindu of this talk

2. A comparative timeline of Gujarat and Tamilnadu

3. Marriages in India - some statistics

4. Madras and its American connections

5. A Madras Day Interview - Sriram V & Sanjay Subramaniam

6. Madras - India's first modern city

7. FW Ellis: An Englishman's Tamil inscription

8. A Welsh evening in Madras