Friday, 31 December 2021

Indian Mathematics posters

The National Institute of Science Communication and Policy Research (NIScPR) at CSIR has created and released a few posters on Indian mathematics to promote awareness.

They have shared them on Twitter 

Here are the posters : they are about the contributions of Aryabhata. I hope they are useful to enthusiasts. My essays about Aryabhata as part of a series in Swarajya, give more details about his contributions. 









A podcast on Aryabhata with Moumita Mazumdar of CSIR NiScPR

Indian Mathematics - Introductory series: Swarajya magazine
Aryabhata - essay in The Week magazine



Thursday, 9 December 2021

Lesser known quotes of some philosophers

"Sambar tastes very different from rasagolla" - Swami Vivekananda

"Desire is the root cause of capitalism" - Henry Ford

"Truth alone triumphs. Except during an election" - Vashishta

"Those who dont learn from geography are condemned to use Google maps" - Sergey Brin

"Writing begins with the letter a, like the world begins with the Foremost Bhagavaan" - Tiruvalluvar

"You never learnt Chinese, did you, Tiruvalluvar?" - Confucius

"This goat is eating better than me" - MK Gandhi

"Should I free my slaves or go fly a kite?" - Benjamin Franklin

"Now that I have freed the slaves, should I give women the right to vote? Too soon?" - Abraham Lincoln

"I wonder if I can clean myself by walking in the rain or should I soak in a bathtub?" - Archimedes

"It was amazing. There are thousands of these college graduates from China and India, who are good at mathematics, engineering, even writing software. Most of them could also speak English." - Larry Ellison

"Even the Greeks can do mathematics" - Varahamihira

"Deadbeats of the world, unite. We need to reduce the workload of workers" - Karl Marx

"I wonder if there is an invisible leg. Or a finger" - Adam Smith

"Even when I dont think, I still am. I wonder why." - Descartes

"Anger cools down. Entropy or something" - Avvaiyaar

---

Some other pearls of my wisdom

Tuesday, 30 November 2021

அன்னப் பறவையின் புகழ்

मत्स्यापि विजानन्ति नीर क्षीर विवेचनम्

प्रसिद्धम् राजहंसस्य पुण्यै परै: अवाप्यते

மத்ஸ்யா-அபி விஜாநந்தி நீரக்ஷீர விவேசனம்
ப்ரஸித்தம் ராஜஹம்ஸஸ்ய புண்யை: பரை: அவாப்யதே

அன்னப்பறவை ஓவியம்
துக்காச்சி கோவில், கும்பகோணம் மாவட்டம்
 

மேல்கண்ட சுபாஷிதம் (வடமொழியில் பழமொழி) நகுபோலியன் எனும் பாலு சார் கற்றுத் தந்தது. ஏனோ திடீரென்று தோன்றியது, தமிழில் ஒரு கவிதையாய் புனைந்து நண்பர் திவாகர தனயனுக்கு வாட்சாப்பில் அனுப்பினேன். இதோ என் கவிதை
பால் வேறு தண்ணீர் வேறு
பாங்கறியும் மீனும் அன்றோ
புகழ் சென்றது அன்னம் தேடி
பூர்வீக புண்ணியம் என் கொல்

பதம்பிறிப்பு
மத்ஸ்யா: மீன்
அபி: உம் விகுதி
விஜாநந்தி -அறியும்
நீர - நீர்
க்ஷீர - பால்
விவேசனம் - வேற்றுமை
ப்ரஸித்தம் - புகழ்
ராஜஹம்ஸஸ்ய - ராஜ அன்னத்திற்கு
புண்யை: -புண்ணியம்
பரை: -பூர்வீகத்தில்
அவாப்யதே - பெற்றது

பதிலுக்கு ஆசுகவி இந்த கவிதையை சில நிமிடங்களில் புனைந்து எனக்கு அனுப்பினார்.
சின்னக் கயலுந்தன் சிந்தை யறியுமாம்
இன்னவை நீரிவை பாலென்று - மென்றொடீ!
அன்னப் பறவைக்கே அப்புகழ் சேர்ந்ததும்
முன்னைப் பிறவிப் பயன்
அடடா, இதுவன்றோ கவிதை. அவர் மகேந்திர வர்மனை போல் மாறுவேடம் போட்டுக்கொண்டே மயிலையிலும் முகநூலிலும் திரிவதால், இங்கே அவர் கவிதையை பகிற்கிறேன்.

ஹம்ஸ வரி, திருவரங்கம் கோவில்

நான் மொழிபெயர்த்த சில சம்ஸ்கிருத கவிதகள்

ராஜசிம்ம பல்லவன் - கல்வெட்டு
கணகன் மகாவீரன் - கணித வாழ்த்து
வராஹமிஹிரன் - அகத்தியர் வாழ்த்து

Wednesday, 3 November 2021

அம்மா பிறந்தநாள் - நவம்பர் 2

நவம்பர் 2 - அம்மா பிறந்தநாள்.  அம்மா இறந்து நாற்பது வருடம் கடந்துவிட்டன. ஆயினும் அம்மா பிறந்தநாள் தானே. 

சிஐடி காலனி


வாழ்ந்த போது அம்மா பிறந்த நாளை நாங்கள் கொண்டாடியதில்லை. தம்பி தங்கை எங்கள் மூவரின் நட்சத்திரத்திற்கு ஆழ்வார்பேட்டை ஆஞ்சனேயர் கோவிலிலோ சிஐடி காலனி பிள்ளையார் கோயிலிலோ அர்ச்சனை நிச்சயம். காலையிலேயே சாப்பாடுடன் பாயசம் நிச்சயம். சாயங்காலம் கொஞ்சம் பாக்கி இருக்கும். புத்தாடை வாங்கி தையல் கடையில் கொடுத்து வருமா வருமா என்று கடைசி நாள் வரை அம்மாவுக்கு அவஸ்தை. துணி வந்துவிடும். கழுகுகள் பதிந்த சட்டை ஞாபகம்...

மிக சிறுவயதில் குடும்பத்தோடு சினிமாவுக்கு சென்று இருட்டும் தங்கவேலு செய்த காமெடி இடிசத்தமும் தாங்காமல் நான் அலறி குடும்பமே படத்தை தியாகம் செய்து வீடு திரும்பியதும் லேசாக நினைவு. அப்புறம் என்னை எந்த சினிமாவுக்கும் அழைத்து செல்லவில்லை. மயிலை காமதேனு தியேட்டரில் வீரபாண்டிய கட்டபொம்மன் படம் பார்க்க பள்ளியோடு சென்ற போது, சிவாஜி நடிப்பு, அந்த இசை வசனம் எல்லாம் தாங்காமல் பாதிக்கும் முன்பே வீட்டுக்கு வந்துவிட்டேன். மயிலாப்பூர் ஃபைன் ஆர்ட்ஸ் கிளப்பில் அம்மாவுடன் சில நாடகங்கள் பார்த்தேன். “2*2*2 டுட்டுடூ” என்று கேட்டு வாய்விட்டு சிரித்த ஞாபகம். பள்ளி நாடகத்தில் மூன்றாம் வகுப்பு முதல் ஐந்தாம் வகுப்பு வரை நடிக்க, மன்னிக்க மேடை ஏற வைத்தனார் சிஐடி காலனி பள்ளி ஆசிரியைகள். 


ஒரு வருடம் பள்ளிவிழாவுக்கு அப்பா தலைமை தாங்கினார். அம்மா மாணர்களுக்கு பரிசுகள் வழங்கினார். புகைப்படமிருக்கிறது.

சிஐடி காலனி பள்ளிவிழா


ஒரு பெரிய பாத்திரத்தில் மூவருக்கும் இரவு ரசம் சாதம் கலந்து ஆளுக்கு ஒரு கை தருவாள். கதை சொல்லுவாள். பல்வேறு கதைகள். ஒரு கொடூர சோசியலிஸ்ட கதை மட்டும் ஞாபகம் இருக்கிறது. எம்.ஏ. எகனாமிக்ஸ் படிக்கும் போது அம்மா கற்றகதையாக இருக்கலாம். பிற்காலத்தில் பாக்கியம் ராமசாமியின் அப்புசாமி கதைகளின் அந்த வார கதை சொல்லுவாள். அம்மாவுக்கு அப்புசாமி கதை ஒழுங்காக சொல்ல வராது. ரசகுண்டு என்ற பெயரை சிரிக்காமல் சொல்ல முடியாது. பாதி கதையில் சிரிப்பு தாங்காமல் நிற்கும். அம்மாவின் சிரிப்பை ரசித்து நாங்கள் தயிர் சாதமும் தீர்த்துவிடுவோம். 



அம்மாவின் அடங்கா சிரிப்பு மறக்கமுடியாது. பின்னாளில் சாக்ஷாத் “பாக்கியம் ராமசமி” ஜ.ர.சுந்தரேசனை சந்தித்து அவரை அன்பை பெற்றதை கேட்டிருந்தால் அம்மாவுக்கு பெருமை தாங்கியிருக்காது.

“பாக்கியம் ராமசமி” ஜ.ர.சுந்தரேசனுடன்


பெங்களூக்கு சென்றால் இந்த இரவு சாதம் பாட்டி கையால் கிடைக்கும். பாட்டி ததி பாண்டியன், அர்ஜுனன், பீமன் கதைகள் சொல்வாள். பாட்டிக்கு சோசியலிம் தெரியாது. தெரியாமலேயே அதன் சுகதுக்கங்களை அனுபவித்தாள். பாட்டிக்கு சிரிப்பு வந்தால் அம்மாவைவிட அடங்காமல் சிரிப்பாள். நடுவில் ரயில் விசில் ஹெ.ஏ.எல் சங்கு மாதிரியெல்லாம் சங்கதிகள் சேறும்.


ஒரு நாள அம்மா தன் கனவை என்ண்டிம் சொன்னாள். நான் மன்னார் அண்டு கம்பெனி போல் ஒரு பெரிய கம்பெனிக்கு மேனேஜராக இருப்பேனாம். மேனேஜிங் டைரக்டர். கோட்டு சூட்டு கார் ஏசி நாலு டெலிபோன் என்று 1970 படங்களை போல படாடோபம். எனக்கு அம்மா ஃபோனடிக்க எரிச்சலுடன் நான் எடுக்க, ஒரே ஒரு நாள் உன்னோடு நான் உன் ஆபிசில் லஞ்ச் சாப்பிடனும்டா என்று கெஞ்சுவாளாம். சரி சரி என்று நான் பெருந்தன்மையுடன் ஒத்துக்கொள்வேனாம். ஆனால் முதலில் என் இரண்டு மூன்று செக்ரடரி, டெப்பூடி டைரக்டர் எல்லாரிடமும் அப்பாயிண்மண்ட் இல்லையென்று விசாரித்து விட்டு, ஒரே ஒரு அமைச்சருடன் இருப்பதாக தெரிந்து கொண்டு, அவரிடம் போன்பேசி, அவர் லஞ்ச அப்பாயிண்டமெண்டை டின்னருக்கு மாற்றி, அம்மாவோடு அவசரமாக முத்துராமன் மாதிரி நான் சாப்பிட, சௌக்கார் ஜானகி மாதிரி எனக்கு பொரைக்கேறும் போது அம்மா தட்டிக்கொடுக்க.... தங்கவேலு காமெடியும் சிவாஜி கணேசனின் வசனமும் தாங்க முடியாதவனுக்கு இதெல்லாம் என்ன புரியும்? 

1980ல் தாய்மாமன் வரதராஜன் அமெரிக்கவிலிருந்து குடம்பம் சமேத கேமராவுடன் வந்திருந்தார். சில படங்கள் எடுத்தார். அதில் ஒன்று சமீபத்தில் வாங்கிய டைனிங் டேபிளில் நாங்கள் ஐவரும் சாப்பிடும் காட்சி.

தாய்மாமன் வரதராஜனுடன்

தொட்டில் பழக்கம்

புரட்சி குடிமகன் [தாய்மாமா பேராசிரியர் வரதராஜன்]

ஏரோபிளேன் ஏறிய எலி - (தாத்தா பூண்டி வெங்கடாத்ரி)

என் சரிதம்


Saturday, 23 October 2021

Speaking English in Texas

In my second month in Texas, I was working in the Engineering Technology department as a graduate assistant, helping professors with Lotus 1-2-3 spreadsheets, writing macros. There were two other Indians also graduate assistants in the same department, Ravi Bhuthapuri (Telugu speaker, from Madras) and Ashok Mirchandani (Marathi speaker, from Pune, I think). One of the secretaries (Caucasian, Texan) asked us why we spoke to each other in English rather in "Indian".

We explained that we speak three different languages at home, and English was the common language. She asked us to demonstrate, so I spoke some Tamil, Ravi spoke some Telugu, Ashok some Marathi. She helplessly told us all three sounded the same to her; simply very very different from English (or Texan).
Then the phone rang and she answered it. We move away a couple of feet and talked to each other in English. She ended her call, then listened to us for a couple of minutes and innocently asked us, "So what language are you speaking now?"

First Side note
A few years ago, browsing some Sanskrit books at the KV Sarma library in Adayar, I found this dedication by ASP Ayyar, in a book of English translations of Sanskrit plays. Ayyar calls English India's fifteenth language and "as dear to Indians as the other fourteen". ASP Ayyar was a judge of the Madras High Court, and earlier, a novelist.


Second Side Note

Writer and intellectual, Chandrabhan Prasad, who used to write a regular op-ed column for the newspaper Daily Pioneer, claims English is the language of liberty for Scheduled Castes, and wanted to build a temple for the goddess for English in Banka, Uttar Pradesh. This essay says the temple was never built.


Tuesday, 21 September 2021

Dasavatara temple, Deogarh - Seven thousand wonders of India

 

Dashaavatara temple, Deogarh, Uttar Pradesh

History

We read about the Golden age of the Guptas, but very few Gupta monuments have survived the destruction. One of them is the Dasavatara temple in Deogarh, Uttar Pradesh. Even this is not the complete original temple, but has what has survived the ravages of time. A forlorn fragment of an amalaka hints that the temple’s vimaana may have been a Rekha Naagari devaalaya. The temple is on a tall platform, an upapiThaa, with flights of steps leading up to it from all directions. The moolavigraha of the main moorthi is also absent.

Nearby remnants of the upapitha-s in square sections suggest that the temple may have once had parivaara shrines all around it. On one side is a small pond.

But there is an entrance doorway to the sanctum, with sculptures decorating it. And on the three walls, there are three kostha-s with three of the most marvelous sculptures in Indian art. We can study these in detail, appreciate their aesthetic and narrative skill, and compare them to similar sculptures across India.

There are some temples of the Gupta era in Sanchi, near the famous stupa. One of these is small and compact but plain and undecorated, except for the pillars. The other is more elaborate, but has suffered a great deal of damage. In nearby Vidisha, in the rocky hills of Udayagiri, there are quite a few cave temples of the Gupta era, also.

But first let us see the three main sculptures.

Gajendra Moksha

The story of Gajendra Moksha is quite well known, but worth repeating. An elephant, Gajendra, an ardent devotee of Vishnu is caught by a crocodile when it stepped into a pond; it screamed out Vishnu’s name for help; Vishnu mounting his vaahana Garuda, instantly came to the rescue, used his Sudarshana chakra to slay the crocodile and rescued Gajendra. This is the most popular rendering. In Deogarh, though, a naga (snake) rather than a crocodile is depicted as attacking Gajendra.

Gajendra Moksha, Deogarh


Let us examine this sculpture in detail. The panel is very rectangular, taller than it is broad, but the figures inside form graceful curves. Central and dominant is Vishnu, seated on Garuda, depicted with human face and body and wings. Garuda has infinite strength, so he comfortably bears a larger Vishnu. This is a conquest, but it is effortless – the chakra has already been cast and it has split the chest of the Naga. It is not a battle like Narasimha fighting Hiranya, or Siva destroying Gajaasura. Not only Vishnu, but every single character seems to have a calm expression, including the Naga. Remember this is one of the oldest sculptures. The eyes of the characters all seem closed - I suspect that they were painted in later, but this has been lost due to erosion. You can see this in every single sculpture in this temple.

The naga is seven hooded, and is accompanied by a nagini. Both hold their palms together in surrender and supplication. The naga’s long coils wrap around the front and back legs of Gajendra, whose expression is frozen in shock. How does one show water in a sculpture? With lotuses and creepers, as we saw in the Gajalakshmi panel in Ellora. We see lotuses in all directions, horizontal, vertical, in profile. Wavy stalks carrying unopened buds emphasize the turbulence of the pond. The arch of Vishnu over Garuda dominates the left upper quadrant, and is complemented by the mirroring arch of the naga in the right lower quadrant. His magnificent hood arches towards us, but one senses his towering dominance over Gajendra, before the arrival of Vishnu. Gajendra’s trunk forms a gentle upward arch, the lotus at the tip touching the very feet of Vishnu; a brilliant touch by the sculptor.

Vishnu’s kirita makuta, also noticeable in the Anantashayana panel, is a fascinating contrast to all the jatamakutas of Siva that we have seen in many sculptures, in this series.

Garuda has his right hand in tarjani (warning) mudhra. By showing the prayoga chakra in Vishnu’s upper right hand, and also in the Naga’s chest, the sculptor has captured two moments in time. Vishnu’s lower left hand rests casually on his knee.

Far above, a line separating them from the action on the ground, hover two sets of gandharva couples, who have come to witness this leela of Vishnu. The entire panel is set off by beautifully decorated pilasters, with ghaTapallavas (pot with vines). Patra-toranas climb inner pilasters. A row of vyaaghra-mukhas (tiger faces) above the koshta, and seated lions in the corners, hint at the inspiration for, and continuity in, all later sculptures across the land.

Gajendra Moksha, Tirukurungudi, Tamilnadu
Photo – Ashok Krishnaswamy


This story is depicted in Ellora, Pattadakkal, Tirukkurungudi etc. The Tirukkurungudi sculpture in a fifteenth century temple is in Madurai Nayak style. It shows the crocodile, which is much smaller than Gajendra. Vishnu is eight armed, wielding his sword, bow and arrow, shield etc. Garuda too wears a crown, and bares fangs, while bearing Vishnu’s feet with his hands. Two munis, hands in worship, rather than gandharva-s bearing garlands, bear witness. Vishnu and Garuda are almost identical to the Deogarh sculpture!

Three versions
 
Pattadakkal photo – VK Srinivasan

The Pattadakkal sculptor shows a huge tortoise, instead of a crocodile or snake, grabbing Gajendra. He depicted it on a pillar rather than a kostha or a broad wall, so he used space very differently: Vishnu hasn’t released his chakra; he is not facing the tortoise, which is unaware of his arrival. But Gajendra’s shock and the lotus pond setting are very similar. The Ellora version also is very vertical, but the lower portions have eroded considerably.

The shilpi in Srirangam, working on a segment of a pillar, ignored the physical act and has shown Vishnu lovingly petting his elephant, which gambols delightfully at his knees. Audacity? Tenderness? Both?

Doorway sculptures, Deogarh

Before we look at the other two panels, let us examine the sanctum’s highly decorated doorway. Surya and Chandra serve as dvaarapalakas. ; a lovely lathaa (creeper) climbs up one side, over Surya across and down the other, up to Chandra, and features demigods frolicking amidst. The center of the lintel features Vaikuntanaatha seated on a coiled Adisesha.

The consorts of Surya and Chandra form the base of the next set of pilasters; mithuna couples alternate with pairs of ganas, and fill the segments above them. Voluptuous chamaradhaari kanyaa-s form an outer pair; the pilasters above them have various geometric segments and a couple of dancers.

Doorway sculptures, Deogarh


The hair decoration and the ornamentation of mithunas and others extraordinarily elaborate, perhaps more sophisticated than even today’s styles.

Nara Narayana

The other wall features two munis, two-armed Nara and four-armed Narayana, at Badari ashrama. Krishna tells Arjuna that the latter was Nara and himself Narayana in an earlier incarnation. The ashrama is depicted like in the Kanchi Kailasanatha panel of Dakshinamurthy  - with deer and tigers peacefully seated together.

Nara Narayana, Deogarh


There is no action in this panel; it is all serenity. The two munis are in deep discussion, seated under different trees; shishyaa-s listen in the background. Other gods come to witness. There is no ornamentation, except for splendid jatas; their bare clothing bespeaks simplicity. Both possess akshamaala-s in their right hands, their mudhras convey their message; perhaps the most remarkable feature, is an antelope’s head marking the clasp of Nara’s yajnopavita. The auspiciousness of the whole scene is subtly conveyed by Gajalakshmi in a pilaster under a ghaTa-pallava.

I am yet to see NaraNarayana anywhere else. It seems unique to Deogarh.

Anantashayana

Gajendra Moksha depicts action; NaraNarayana serenity; the Anantashayana panel manages to combine these two apparent opposites!

Anatashayana, Deogarh


Having passed on the act of creation to Brahma, Vishnu rests in yoganidra upon Adisesha; Sridevi tends to him. Out of his ears, emerges a speck which transforms into two asuras Madhu and Kaitabha. They spot the Almighty in yoganidra, foolishly assume he is asleep, assume they will get his powers if they kill him, and attack him. While Vishnu is in anantashayana, his weapons are all awake and alert as aayudha-purusha-s: the chakra Sudarshana, the shankha Paanchajanya, the sword Nandaka, all male and the gadha Kaumodhaki, a woman. They proceed to independently take on Madhu and Kaitabha. A ferocious battle ensues, Adisesha spits venom with his thousand hoods; the asuras run, unable to withstand the ferocity. The furor disturbs Vishnu’s yoganidra and he battles the two  asuras himself. So goes the story. But the Deogarh panel shows almost none of this. The sculptor has chosen to depict only one asura and Nandaka, with weapons drawn; at the earliest moment of the battle. If anything, this is even more serene than the NaraNarayana panel, where at least the central figures are wide awake!

Kartikeya on his peacock, Indra on his elephant, Brahma on a lotus, Siva-Parvati on a bull all witness this extraordinary scene. The seven hoods of Adisesha form an awesome canopy over the majestic crown of Vishnu. So we see a tripartite vertical division of the sculpture.

This particular scene is a pan-national favorite, especially in the south, where several temples like Srirangam, Srirangapatnam, Thiruvananthapuram, Thirumeyyam, Yatoktakaari in Kanchipuram, all feature Anantashayana as the moolamurthi in the garbhagriham. Two particularly stunning depictions are in cave temples : Mamallapuram  and Thirumeyyam, of Pallava and Pandya vintage respectively.

Anantashayana, Mahisharura mardhini cave, Mamallapuram,  Tamilnadu


The Pallava depiction is of serenity in the substantial center and ferocious action at the perimeter. Madhu and Kaitabha flee from the tsunami of fire emitted by Adisesha. Bhudevi is shown worshipping Vishnu. The aayudha purusha-s are in full battle pose, charging at the asuras.

The Thirumeyyam sculpture is equally dynamic, and simply teeming with characters. All the devas, the rishis, the gandharvas have turned out in full force to witness. The flames from Adisesha are depicted literally in the middle of the back wall. The aayudha purushas attacking are all at the foot of Vishnu. Garuda near his head is unperturbed. There is a horizontal partition of action vs serenity. But it is the depth and length, and the profusion of characters, which overwhelm the viewer with grandeur.

Photo – Ashok Krishnaswamy


North or south, Gupta, Rashtrakuta, Pallava or Pandya, it is not only bhakti and literature that runs as a cultural seam across time and space in this Jambudvipa. Artistic genius, a deep sense of aesthetics, an irrepressible sense of delight and mischief, conformity and improvisation, imbue the various visual splendors that range from the shores of the Ganga to the waters of Kanyakumari. Anonymous sculptors have expressed their manodharma, not with tapas and yagna, but by tapping their very jivaatma using little chisels and merging themselves into the paramaatma.

References

  1. Site Seminar reference books, Tamil Heritage Trust, Chennai

Related Links


Tuesday, 7 September 2021

Mukteshvara temple Bhubaneshvar - Seven thousand wonders


Mukteshvara temple

Foreword I wrote essay this for a series on temples, titled Seven Thousand Wonders of India, in Swarajya magazine last year. They stopped after six essays. This is the seventh. Here is the link to the first six essays.

History

Until I visited Bhubaneshvar, I used to think Kanchipuram was the temple capital of India. The difference is that Kanchipuram temples are of Dravidian architecture, while Bhubaneshvar has temples of Nagariarchitecture. Puri gets the fervent devotees, and Konarak gets the UNESCO tag and global acclaim, but Bhubaneshvar has so many marvelous temples, it is a crying shame they are not far more famous. Orissa history too, gets subsumed under the larger Indian narrative – Asoka’s conquest of Kalinga is all we ever hear. But Orissa has a long and amazing history. The Bhaumakaras, Shailodbhavas, Somavamshis, Chodagangas, Gajapatis and other dynasties that ruled Orissa developed and continued a distinct line of Nagari architecture, called Kalinga.

The Mukteshvara temple has no inscriptions, but art historians say it was built in the Somavamshi era, most likely by the king Yayati I.

The largest, grandest, centralest temple of Bhubaneshvar is Lingaraja, in the heart of the old city. But the most beautiful enchanting captivating temple must surely be Mukteshvara. Oddly, very few locals seem to know it, perhaps because it is maintained by the ASI. KedaraGowri temple, equally ancient, just across the street, is far more famous.

A priest in Lingaraja temple told me that the city has one less than one lakh Siva temples – if one more temple had been built, the city would have equaled Kashi in sanctity; so at Siva’s own request, it wasn’t built.

Architecture

Mukteshvara and Siddheshvara are twin temples in the same complex, facing west and east, respectively. Siddheshvara temple is taller, but plainer, with far fewer decorative features. They both have a garbagraha and jaganmohana (or jagmohana – called sabha-mandapa in most Nagari temples). The larger Kalinga temples like Lingaraja and Puri also have two more mandapas called nata-mandira and bhoga-mandira. There are also several small shrines, several with lingas, scattered all over the complex.

Pond and the two temples

The stone used is a distinct reddish Orissa sandstone, locally called rajaraniya. In fact, about a mile away is a larger temple called Rajarani, named not for some royal, but after the stone. It is softer than granite, but not perhaps as soft as soapstone, so yields itself to very intricate sculptures. Here and there one sees damage, but a lot of it marvelously well preserved.

Mukteshvara has two unique features - a torana entrance; and a short surrounding wall. There is also a well to its south called Marici kunda, and a beautiful spring-fed pond to its east.

Torana

The entrance torana is a beautiful arch, which has suffered some damage, but has been restored so masterfully, that it is not at all obvious. Slender beautiful women languidly grace both sides of the arch – which is one sculpture, not a series of blocks. The two ends of the arch rest on amalakas, which top the dressed pillars. The central portion of these pillars are sixteen sided, topped by kirtimukhas having pearl garlands (muktamaala) coming out of their mouths.

Torana and Compound wall


Compound wall

The short decorative compound wall around the Mukteshvara is not seen anywhere else in Bhubaneshvar. Lingaraja has a huge compound wall around it, but most other temples are just open with grounds around them. Even the Siddheshvara temple in the same campus doesn’t have such a wall. The compound wall parallels the several zig-zag cuts and patterns of the temple itself. Its lower part is decorated with a series of panels with patterns; the corner panels have intricate miniature sculptures, in them. Even smaller sculptures decorate the  upper level.

Vimaana

There are five different types of vimaana or shikhara in Nagari architecture. In Kalinga temples, usually the garbhagruha or deula (devaalaya in Odiya language) is of rekha type and the jaganmohana of phamsana type (called pidha in Orissa). The rekha type is the most common among Nagari temples in general and in Kalinga temples in particular. The shikhara can be very plain, or very elaborately carved: older temples in Bhubaneshvar like Lakshmaneshvara, Bharateshvara and some smaller temples like Uttareshvara, are low in decoration; as is Siddheshvara : but Mukteshvara itself is suffuse with decoration and sculpture, unparalleled for a temple of its size. The most elaborate feature of such decoration are gavakshaas : small circles and semicircles, in several intricate, repeating patterns. These are found in Nagari temples like Kashi Vishveshvara in Pattadakkal, also; but for sheer beauty in patterns and the overall pleasing effect, Mukteshvara is among the best.

The rectilinear look of the rekha temples is most distinct: a series of flat layers, slightly receding from their respective lower layers, seeming to curve towards the amalaka at the top. The levels or talaa-s are less visible in rekha devalayas compared to Dravida temples; these levels are called bhumi, and each is marked by a small amalaka called bhumi amalaka.

ratha-s

The vertical partitions, of rekha devaalaya, called ratha-s, are much more starkly visible. A temple may have three, five or seven rathas – the central one is projecting, and the others are often recessed or alternate, between recession and projection when more than three. Mukteshvara is pancha-ratha temple; the corner rathas are shared among the adjacent faces of the temple. The earlier Bhaumakara kings built tri-ratha temples; and the Chodagangas who succeeded the Somavamshis built sapta-ratha temples.

A sculpture in a gavakshaa features in every slab except the bhumi-amalakas in the corner rathas. The anuratha-s between the centre ratha and corner rathas are completely covered in intricate gavakshaa-s all the way to the top. The central ratha has a large panel on each side, called  chandrashaala, which has a circular centre, gana-s on either side, and a kirtimukha pouring out pearls from the top. Slightly above these are images of Nataraja in each side. The front and central portion has an important keystone featuring a seated lion; a common feature in all Kalinga temple.

elements of architecture


The Kalinga equivalents of the adishtaana and paada are called paabhaaga and jangha; these together are called badaa and form the lower part of the temple. These are often plain, but even these are extensively decorated in Mukteshvara. Shaalabhanjika-s adorn the pilasters; some are quite damaged though. Mithuna couples, vyaala-virala-s (riders on lions like in the Kanchi Kailasanatha temple), kapaaTa kanyaa-s, gaja-simha-s (lions riding on elephants) can be seen here and there in recessed niches. 

A lion faced praNaala brings water out from the garbhagriha.

Jaganmohana

The jaganmohana is shorter, squatter, and its shikhara is a series of plain and parallel slabs. But the lower half is just stunning in its complexity and elegance. There are windows in the centre of the northern and southern walls, surrounded by a series of sculptures of frolicking monkeys in a creeper (lathaa); flanked by two elaborate pilasters; the walls on both sides of these pilasters have two pilasters that are in the shape of temples, and a highly segmented corner pilaster, with two cylindrical stambhaa-s in between, around which a naaga is shown climbing. Above the window are two sculptures of kapaaTa-kanyaa-s (women opening or modestly standing behind doors) – these are also repeated on the rekha-deula, as are the naaga stambhas

The twelfth century Tamil epic Kalingathu Barani, narrating the conquest of Kalinga by the king Kulottunga Chola, has an entire chapter, in every stanza of which, women are asked to open the door to welcome victorious soldiers. One wonders whether the poet Jayamkondaar, actually visited Orissa, saw these sculptures and was inspired to include this concept in his poem.


jagmohana

The interior of the jaganmohana is just as splendid, especially the ceiling, though it is difficult to photograph in the darkness. A series of beams arranged as octagons and rectangles, alternating, leads to a circular lotus design at the very center. Remarkably, this internal pattern is not even remotely discernible from the external pattern on the roof. The central lotus has saptamaatrika sculptures in its various petals. The alternating design creates interesting patterns in the corners, and the sthapathis have run riot with their imagination, richly endowing it with various sculptures of dancers and musicians, as bracket figures. Kartikeya and a dancing Ganesha flank the central square.

interior of ceiling


Other Sculptures

The lintel over the entrance to the sanctum features navagrahaa-s in a row. Above them is a Gajalakshmi panel in the center.

The miniatures sculptures in small square panels, topped by single gavakshaas in triangles, are the standout sculptures of Mukteshvara. Some of these are in excellent condition, others damaged to varying degrees. Lakulisa, unknown munis by themselves or with disciples, yoginis, dancers, musicians, composite sculptures – the variety is breathtaking. Perhaps the most charming are images of Surya, Kartikeya, and Sarasvati. A tricky sculpture, featuring four bodies of women in gymnastic posture, but sharing only two heads, is quite similar to such sculptures in every kind of temple in every region in India, from Ajanta to Tirunelveli.

Some sculptures of Mukteshvara deula

Unlike most Dravidian temples, the dvaarapaalaka-s aren’t huge and threatening. One barely notices them, carrying a bow and arrow or a trishula, as we enter the temple. Voluptuous women embracing tree branches; smiling nagas and naginis bearing garlands; shy women holding half open doors; these are the most memorable aspects of Mukteshvara.

More sculptures

References

  • Lecture by Shyam Raman, THT, 2016
  • Site Seminar book, Tamil Heritage Trust, Madras
  • The Mukteshvara in Bhubaneshvar, by Walter Smith
  • Photos from my visits.

Related Links

Muktesvara temple (TK Krishnakumar blog)


 

e

Tuesday, 10 August 2021

அளிந்தது நெல்லளவு

ஆறு மாதமாக மதிய சாப்பாட்டுக்கு அரிசி அளிந்து, ஊரவைத்து, குக்கரில் பொங்க வைக்கிறேன். அம்மா இருக்கும்போதே சொல்லிக்கொடுத்த பழக்கம். சமையலுக்கு வீட்டில் ஆளில்லாத போது பள்ளி காலத்திலேயே பழகிவிட்டது. கூடவே, பாத்திரம் கழுவவும், துணி தோய்க்கவும் என் பத்து வயதிலேயே அம்மா கற்றுக்கொடுத்தாள். அமெரிக்கா வாழ்க்கையில் இதெல்லாம் உதவியது. 

அரிசியை அளிந்து, அழுக்கு நீரை வடிகட்டும் போது அவ்வப்போது, தூசி, மணல், ஓரிரு சிறு கற்கள், வழி தவறிய தானியம் எல்லாம் மாட்டும். அவ்வப்போது ஓரிரு புழு பூச்சி கூட மாட்டும். ஆனால அமெரிக்காவில் அரிசியில் புழு பூச்சி எதுவும் இருந்த ஞாபகமில்லை. 

பள்ளி பருவத்தில் பாலோ, பாலில் கலந்த போர்ண்விட்டா, பூஸ்ட், ஹார்லிக்ஸ் அருந்துவோம். அவ்வப்போழ்து சக்கரையிலிருந்த எறும்பு பாலில் மிதக்கும். எறும்பிருந்தால் எறும்பை தூக்கிப்போட்டு விட்டு பாலை குடித்த ஞாபகம். ஈ இருந்தால் பாலையே கொட்டிவிடுவோம், குடிக்கமாட்டோம். பள்ளிக்கால நண்பர்கள், குறிப்பாக அசைவம் சாப்பிடும் நண்பர்கள், இதை நான்வெஜிடேரிய பால், நான்வெஜிடேரியன் காபி, பூஸ்ட் என்று கிண்டலடிப்பார்கள். ஒரு முறை நூட்ரமுல் பொடியில் கறப்பு செத்துகிடந்து. எனக்கு போட்டுக்கொடுத்து நான் குடிக்கும் போது என் தங்கை தம்பிக்கு நூட்ரமுல் பொடி எடுக்கும் போது அம்மா செத்த கறப்பான்பூச்சியை பார்த்து அலரி என்னிடம் குடிக்காதே என்று எச்சரித்தாள். அதன் பிறகு ஒரு வாரம் பாலே குடிக்கவில்லை. ஒரு வருடம் நூட்ரமுல் பார்த்தாலே கொமட்டும், இன்னொருவர் வீடு என்றாலும். 

கல்லூரிகாலத்தில் நான்காம் ஆண்டில் முதல் முதலாக சில நண்பர்கள் நான் அவர்களுக்க பிராஜக்டிற்கு உதவியதற்கு நன்றியாக ராஜபாளையத்தில் கந்தர்வா ஹோட்டலில் விருந்துக்கு அழைத்தார்கள். அனைவரும் அசைவம் நான் மட்டும் சைவம். முதன் முதலில் ஒரு அசைவ ஹோட்டலில் கால் வைத்தேன். நான் ஒரு மேசை, சைவம் சாப்பிட்டேன், அவர்கள் அடுத்த மேசை; அசைவம். நூட்ரமுல் அளவுக்கு மோசமில்லை எனினும், இனிமேல் அசைவ ஹோட்டல் வாசப்படி மிதிப்பதில்லை என்று மனதளவு சொல்லிக்கொண்டேன்.

ஒரு வருடம் கழித்து மேல்படிப்பு படிக்க அமெரிக்கா பயணம். வாரம் மூன்று நாளாவது சப்வே, பிட்சா, பரிட்டோ என்று அசைவமும் விற்கும் கடைக்கு சென்று சாப்பிடவேண்டும். வாங்குவது சாப்பிடுவது சைவமானாலும், அதே மேடையில் அசைவ உணவும் இருக்கும். ஏன் காந்தி, ராமானுஜனெல்லாம் பாரதம் திரும்பிய பின் ஜாதிப்ரஷ்டம் செய்யப்பட்டனர் என்று புரிந்தது. ஒரு வாரம் மாமா பழக்கிவிட்டார். பிறகு நானும் பழகிவிட்டேன். 

ஆனால் அமெரிக்காவில் அசைவ உணவகத்திலும் அசைவ வாசனை வராது. அவர்கள் உணவில் சமைக்கும் போது உப்பை கூட போடமாட்டார்கள் (அதனால் தான் டேபிளில் உப்பு மிளகு தனியாய் இருக்கும்). இந்திய அசைவ சமையலில் முக்கால் வாசனை அதில் சேர்க்கும் மசாலா வகைகள் என்று தெரிந்து கொண்டேன். அதனால் பெரும்பாலும் சகித்து கொள்ள முடிந்தது. மாறாக நம் சைவ உணவுகளின் வாசனை, பல அமெரிக்கர்களை திகைக்க வைத்தன என்று புரிந்தது. நியு யார்க் ஏர்போர்ட்டில் மாமாவின் பெருங்காய டப்பியை மோந்து பார்த்து திணரிப்போன கஸ்டம்ஸ் அதிகாரி, “இதையா உங்கள் சாப்பாட்டில் கலக்கிறீர்கள்?” என்று பரிதாபமும் வியப்பும் கலந்து கேட்டாராம். 

இந்திய உணவுகளை பல நகரங்களில் அமெரிக்கர்கள் விரும்பியே அருந்துகின்றனர். சீன உணவை தவிற, மற்றபடி இத்தாலிய, மெக்சிக, பாரசீக, தாய்லாண்டு, முக்கியமாக எத்தியோப்பிய உணவை.... எல்லாவற்றிலும் சைவம் உண்டு... மிக சுவையாக இருக்கும்... அமெரிக்காவில் தான் எனக்கு அறிமுகம். வடக்கு இந்திய உணவு என்றால் சோளே பட்டூரா, நான், பனீர் பட்டர் மசாலா என்ற ஞான சூனியமாக இருந்தேன். கலிபோர்ணியாவில் தான் முதல் முறை குஜராத்தி உணவு ருசித்தேன். 

பற்பல இடங்களில் இது சைவமா இல்லையா என்று யோசித்து சாப்பிடவேண்டியதும், மதுபானங்கள் காபி டீ போன்ற அன்றாட பண்பாட்டு சின்னங்கள் என்பதும், நான் மீண்டும் பாரதம் திரும்ப பல காரணங்களில் ஒரிரு காரணங்கள். அதற்குள் இந்தியாவிற்கு பிட்சா, சப்வே, பரிட்டோவில்லாம் வந்துவிட்டன. நிற்க. 

இந்த வருடம் ஜனவரி முதல் அரிசி அளிந்து சாதம் வைக்கும் போது ஓரிரு பூச்சி சிக்கும். எறும்பு மிதந்த நான்வெஜிடெரியன் காபி போல் பூச்சி மிதந்த நான்வெஜிடேரியன் அரிசியோ? 

ஒரு மாசத்தில் பூச்சித்தொகை பிரம்மாண்டமாக பெருகிவிட்டது. ஒரு சின்ன டம்பளரில் அரிசி எடுத்து அதை தண்ணீரில் அலம்பும் முன், ஒரு தட்டில் போட்டு, பூச்சி புழுக்களை கொல்லாமல், ஒதுக்கி ஜன்னல்மேல் விட்டுவிட்டு, அரிசி அலம்பலாம் என்று முடிவெடுத்தேன். டம்ப்ளர் அரிசியை ஏழு எட்டு முறை கொஞ்சம் கொஞ்சமாக தட்டில் பரப்பி, பூச்சிகளை புழுக்களை ஓரம் தள்ளி, பாக்கி அரிசியை பாத்திரத்தில் கொட்டி... ஒவ்வொரு தட்டு குவியலிலும் ஒரிரு பூச்சி அல்லது புழு என்று ஜூலை மாத ஆரம்பம் சென்றது. ஆகஸ்ட் மாதம் ஒவ்வொரு தட்டு குவியலிலும் நாலைந்து பூச்சி. புழுக்களெல்லாம் கடைசி இரண்டு தட்டில் மட்டும். அந்த ஜன்னலில் விட்ட பூச்சி எல்லாம் எங்கோ மாயமாக சென்றுவிடுகின்றன. அந்த பூச்சகிள்ளுக்கு முதல் வாரம் ஓரிரு நெல்லை ஜன்னலில் வைத்தேன். ஒரு முறை ஒரு புழுவை மூன்று எறும்புகள் இழுத்து செல்வதை கவனித்தேன். சிபிச்சக்கரவர்த்தி பிரச்சனை. 

எத்தனை பூச்சிகளை விடுவித்தாலும் எப்படியேனும் மிகமிகச்சிறிதான ஓரிரு பூச்சி அலசலில் தப்பித்து, அலம்பும் நீரில் மூழ்கி சாகும். 

சமீபத்தில் சங்கரநாராயணன் ஒரு பதிவில், உழவு பார்க்குமுன் நம் உழவர்கள் செய்யும் அறக்களவேள்வி பற்றி புறநானூற்று குறிப்பும் பராசர ஸ்மிரிதி குறிப்பும் பகிந்ர்ந்தார். இந்த வேள்வி செய்தால் ஏரிட்டு மண்ணை உழும்போது புழுபூச்சிகளை துன்புருத்திய பாவத்திலிந்து விடுபடுவார்களாம். 

கொன்னா பாவம் தின்னா போகும் என்று ஒரு பழமொழி. கோழி ஆடு மாடுக்கு மட்டுமா, புழுபூச்சிக்கும் இது ஒவ்வுமா என்று தெரியவில்லை.

பின் குறிப்பு, ஆகஸ்ட் 12, 2021. அளிந்து என்ற சொல்  புதிது என்று தோழி வல்லபா ஸ்ரீநிவாசன் முகநூலில் கேட்க, பத்ரி சேஷாத்ரி இந்த பதில் எழுதியுள்ளார்:
அளைந்து => அளிந்து. அளைதல் = துழாவுதல். அரிசியை நீரிலிட்டுத் துழாவி, அதில் உள்ள அழுக்குகளையும் பூச்சிகளையும் களைதல். ஐயங்கார் வழக்கு

உதாரணம் ”வெண்ணெய் அளைந்த குணுங்கும் விளையாடு புழுதியும் கொண்டு” - என்ற பெரியாழ்வார் பாசுரம்













Thursday, 22 July 2021

McCarthy, multiculuralism and me

John McCarthy is one of the towering giants of Computer Science. He is one of the founders of Artificial Intelligence, he developed the LISP programming language, and he also basically invented the concept of time-sharing computers.

In 1992, I was in my second year of the Computer Science program at Texas AandM University, pursuing a Master’s degree. Artificial Intelligence was one subject I took in the first semester. We learnt and programmed in LISP in that course. Robotics was another course I took in the first semester, and Expert Systems and Machine Learning were two courses I studied in the second semester. My ambition was AI.

Me in 1992, in my office at Texas A&M University

The Internet was mainly email and Usenet in those days. The WorldWideWeb was in its infancy but I saw my first web page only in 1994. Usenet was the precursor to the Web, MySpace, Facebook, Twitter, etcetera – a gigantic collection of bullettin boards on various topics.  I sometimes wasted time debating cricket, politics, cinema, Tamil language etc on some Usenet groups like soc.culture.indian, rec.sports.cricket etc.  Perhaps the only useful thing I did was type in Kulasekara Azhwar's Perumal Tirumozhi in Adami software. It turns out that some other guy called Badri Seshadri was doing the same. But, ten-fold.

One random day, I read a post on multiculturalism, academic courses, Indian reformers banning sati etc. This was  a reply to a reply to an original post, and I added my comments without reading the orignial post. There was a reply soon after, and I noticed that the author was… John McCarthy. Computer Science Department, Stanford.

At first I thought it was some student with a famous name….Surely the father of AI wasn’t have a chat with me… Shortly thereafter I realized that it was indeed the same John McCarthy whose very LISP I had learnt the previous year. The SAIL in his email address was “Stanford Artificial Intelligence Lab”.

Mind BLOWN.

For a while I was puzzled, though. Why is the Father of AI writing about multiculturalism and general college syllabus? I was studying in the most conservative large university in the USA, and I was fairly liberal then, so the woke liberalism of other colleges was a closed book to me then. Today his warnings and concerns seem realistic and reasonable. In 1992, I wondered if he was a white supremacist.

At that time, I had given up on AI as going nowhere, and having poor prospects for a mediocrity like me, after two semesters of studying AI subjects. I wondered if McCarthy felt  the same, which is why he was writing about culture. His wikipedia page says he was active on social groups in the 1990s.

John McCarthy, Photo from Stanford University website

Anyway, it was still something amazing. One could interact with a superstar of computer science over the internet. Today we can follow hundreds of superstars on Twitter or Facebook. But back then it was amazing.  My one great regret of my Texas AM days, is that I never took the chance to stop by the office of Normal Borlaug, who was an emeritus professor at the Agricultural department. Perhaps just to say thanks. But I would have been too star struck to say anything, let alone anything intelligent. I wonder what I would have said, if I had met McCarthy in 2000, when I lived in California for a few months. Probably the same starstruck mouth agape feeling.

Relevant Links

The SQL Server box (in Tamil)

Personal blogs


Monday, 21 June 2021

Education - a Sanskrit proverb

 आचार्यात् पादं आदत्ते पादं शिष्य स्वमेधया ।

पादं सब्रह्मचारिभिः पादं कालक्रमेण च ॥

Aacaaryaat paadam adattE 
paadam shishyasvamEdayaa
paadam sabrahmacaariBhyaH 
paadam kaalakramENa ca

Meaning by word
Aacaaryaat - from the teacher 
paadam - a quarter (1/4)
adattE - is received
shishya - student
svamEdayaa - intellect or motivation
sabrahmacaariBhyaH - from fellow student
kaalakramENa - experience
ca - an

Translation
A quarter of one's knowledge or learning is received from the teacher, a quarter from the student's own ability, a quarter from fellow students, a quarter from experience. 

This is a subhaashitam (or bon-mot or proverb) in Sanskrit about education. The word itself (veda or vidya ) is not used in the proverb, but is implied. The word used for student is brahmachaari, which technically means bachelor. In ancient times, ashramas were the schools, and only bachelors were admitted, so the word expresses that cultural artifact. The European world still uses the term Bachelor or Baccalaureate for basic college degrees in arts business technology or science.

I first stumbled upon this proverb in a beginner's book on Sanskrit, given to my Sri Balasubramanian, around 2011 when he started teaching some of us Sanskrit. I pass it on to students whenever I teach them. 

I wish I had known this proverb as a student. I would have spent more time and effort learning from fellow students. I wish this were taught to all the extra hardworking teachers, who will hopefully learn to ease off, and to some happy-go-lucky teachers who wont feel too much guilt. I have noticed that almost all classes of students seem to fall under some sort of normal distribution by talent, desire, effort, diligence, passion, attention, interest etc. Not every teacher is good at explaining every aspect of his or her subject. And students often learn some concept better from a fellow student than a teacher, even an outstanding teacher. As S Muthiah and other historians of Madras have remarked (including, recently, Matt Ridley in his book The Evolution of Everything), this system of fellow students teaching younger students, was formally used in Indian education in the Madras Presidency (before being supplanted by British model of education). This was called Madras System and was introduced in several schools in Scotland by Dr Andrew Bell, who learnt and used it in Madras, India. After Bell's death, the Madras system was replaced by different teaching methods. There is still a Madras College in Scotland, which mentions Dr Andew Bell, but leaves out all mentions of Madras.

This is true whether they are in a classroom setting or in a open-air location like a monument or some public place. Age, gender, social or economic background doesnt seem to matter. 

Related posts

Tamil translation of this poem

School education in Tamilnadu - translation of Jayamohan's essay



Wikipedia has named this the Monitorial System rather than Madras System. Quite similar to how Lavoisier's name was removed from Lavoisier's Law, I suppose